Obsługa sygnalistów

Nasza Agencja Bezpieczeństwa i Detektywistyki zajmuje się obsługą sygnalistów poprzez outsourcing systemu zgłaszania nieprawidłowości oraz wdrażanie systemu dla sygnalistów w firmie. Sygnaliści stanowią fundament systemu whistleblowingowego, a przekazywane informacje są często wrażliwe i niewygodne dla wielu osób, dlatego sygnalista musi być w odpowiedni sposób chroniony, a jego zgłoszenie rzetelnie weryfikowane.

25 września 2024 r. weszła w życie ustawa o ochronie sygnalistów, która zobowiązuje organizacje do wprowadzenia specjalnych procedur zgłaszania nieprawidłowości. Ustawa wdraża dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii Europejskiej. 

Celem ustawy jest ochrona sygnalistów (ang. whistleblowers), czyli osób zgłaszających łamanie prawa wewnątrz organizacji – przede wszystkim przed działaniami odwetowymi ze strony współpracowników. Ochrona obejmuje osoby zgłaszające nieprawidłowości w organizacji, takie jak korupcja, pranie pieniędzy i finansowanie terroryzmu czy uchybienia w zakresie produkcji, transportu, ochrony środowiska, ochrony konsumentów, danych osobowych itp. Ustawa zapewnia sygnalistom możliwość zgłoszenia naruszenia prawa poprzez wewnętrzne kanały zgłoszeń, np. ustnie, telefonicznie, mailowo, listownie czy za pośrednictwem dedykowanej platformy internetowej. W przypadku doświadczenia działań odwetowych sygnalista może się ubiegać o odszkodowanie lub zadośćuczynienie.

KTO MOŻE BYĆ SYGNALISTĄ?

Jednym z najbardziej znanych sygnalistów jest Edward Snowden, były pracownik CIA, który w 2013 r. ujawnił kilkaset tajnych dokumentów amerykańskiej agencji wywiadowczej NSA. Większość sygnalistów działa jednak anonimowo, a sygnalistą może być każda osoba w jakikolwiek sposób związana z organizacją, np.:

• pracownik,
• były pracownik,
• wolontariusz,
• stażysta,
• wspólnik,
• kandydat biorący udział w rekrutacji,
• wykonawca lub podwykonawca,
• dostawca.

Warto pamiętać, że sygnalista nie jest donosicielem – działa on bowiem w dobrej wierze, pragnąc chronić interesy organizacji i współpracowników, a nie wyłącznie swoje własne. Trzeba więc zaznaczyć, że sygnalistą nie jest osoba, która świadomie dokonuje nieprawdziwych zgłoszeń w celu zaszkodzenia organizacji lub konkretnej osobie.

NA CZYM POLEGA OBSŁUGA SYGNALISTÓW?

Agencje detektywistyczne odgrywają ważną rolę w systemie whistleblowingowym. Zgłoszenie nieprawidłowości przez sygnalistę to dopiero pierwszy krok w stronę wyeliminowania zagrożenia. Mimo najlepszych chęci sygnalistów firmy nie mogą sobie pozwolić na to, by wierzyć im na słowo – potrzebują rzetelnych dowodów potwierdzających zgłaszane uchybienie. 

Obsługa sygnalistów przez agencję detektywistyczną obejmuje:

• outsourcing systemu zgłaszania nieprawidłowości,
• wdrożenie systemu dla sygnalistów w firmie,
• weryfikowanie, czy mamy do czynienia z nadużyciem (kwalifikacja prawna i decyzja merytoryczna),
• rekomendowanie działań pozwalających na weryfikację materiału i ustalenie źródeł dowodowych
• pozyskiwanie i analizowanie dowodów,
• poszukiwanie świadków i osób powiązanych ze sprawą,
• prowadzenie obserwacji,
• po zgromadzeniu materiału dowodowego – wsparcie w zgłoszeniu nieprawidłowości, np. do prokuratury, Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów czy Komisji Nadzoru Finansowego,
• współpracę z prawnikami i organami ścigania.

Zgodnie z ustawą o usługach detektywistycznych detektyw ma prawo pozyskiwać i przetwarzać dane zawierające dane osobowe bez wiedzy i zgody osoby, której to dotyczy – oczywiście wyłącznie w ramach prowadzonych działań detektywistycznych.